Bursa Müze Müdürü Ali Sinan Özbey başkanlığında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Selçuk Seçkin’in bilimsel danışmanlığında gerçekleşen Çobankale kazı ve temizlik çalışmaları hakkında kamuoyuna bilgi verildi.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI İZNİYLE

Altınova Belediyesi Konferans Salonu’nda gerçekleşen basın toplantısına; AK Parti Yalova Milletvekili Fikri Demirel, Altınova Kaymakamı Zafer Engin, AK Parti Yalova İl Başkanı Yusuf Ziya Öztabak, Altınova Belediye Başkanı Dr. Metin Oral, Kültür ve Turizm Yalova İl Müdürü Şeref Tali, Altınova Kent Konseyi Başkanı Ali Yurt, AK Parti Altınova İlçe Başkanı Hasan Zafer ve yönetim kurulu üyeleri ile Altınova Belediye Meclis üyeleri katıldı.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kazılar ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 24 Ocak 2017 tarih ve 14485 sayılı izni ile temizlik faaliyetine Bursa Müze Müdürü Ali Sinan Özbey’in başkanlığında, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Selçuk Seçkin’in bilimsel danışmanlığında, Altınova Belediyesi’nin maddi katkılarıyla 3 Nisan 2017 tarihinde başlanmıştır. Bursa Müze Müdürlüğü’nden arkeolog İbrahim Arcagök ve Sanat Tarihçi Emirhan Demirci ile Altınova Belediyesinden arkeolog Sabire Şentürk Yazıcı çalışmalarda görev almış yine Altınova Belediyesinden işçi desteği sağlanmıştır.

“COĞRAFİ DURUMU”

Çobankale, Yalova-Altınova İlçesi, Karadere Köyü, Çobankale Mah. arazisi içerisinde 102 ada, 135 parselde yer almakta olup, Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu daha sonra 16.06.2010 tarihli 1498 sayılı kararda kalenin tescil grubunu 2. Derece Arkeolojik Sit olarak belirlenmiş, Altınova Belediye Başkanlığı’nın talebi üzerine, aynı Kurul’un 07.10.2009 tarih ve 103 sayılı sayılı kararı ile kale, Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan ilgili Altınova Belediyesi’ne tahsis edilmiştir.

KONTROL VE GÜVENLİK KALESİ

Tarihsel süreçte Çobankale’ye baktığımızda; gerek Roma, Doğu Roma (Bizans), Selçuklu gerek Osmanlı döneminde, İstanbul’dan başlayıp Anadolu içlerine giden en önemli yolun hemen kenarında, yolu kontrol eden hâkim bir noktadadır. Dolayısıyla Çobankale, savunma yönü de göz önüne alınarak, önemli bir kontrol ve güvenlik kalesi konumundadır.

Çobankale, içerisinde yer aldığı vadiden dolayı tarih boyunca Helenepolis ile bağlantılı idi. Körfez geçişini daha çok Dakibyza (Dil İskelesi) yoluna kaydıran Justinianus bölgeye su kemeri, halk hamamı, kiliseler ve saraylar inşâ etmiştir. 1071 sonrasında İznik’e kadar ilerleyen Selçuklulara, 1080 yılında yenilen Bizans kuvvetleri, Marmara kıyılarından İstanbul yönüne kaçmış ve bölge Selçuklu hakimiyetine geçmiştir. İşte bu dönemde Clive Foss’a göre kale İmparaton Alexius tarafından 1087 yılında yapılmıştır. (Clive Foss; Survey of Medieval Castles of Anatolia II, Nicomedia, İngiliz Arkeoloji Enstitüsü, Ankara 1996, s.64.)

TARİHSEL ÖNEMİ

Çobankale, Dünya ve Türk tarihi’ni değiştiren iki önemli gelişmenin baş kahramanıdır. Papa II. Urbanus’un çağrısıyla başlayan 1. Haçlı Seferleri, 1. Kılıç Arslan’ın Çobankale’yi geri alması ve Haçlı kuvvetlerini bozguna uğratmasıyla, Çobankale sayesinde püskürtülmüş oldu.

14. yüzyıla gelindiğinde, Marmara Denizi kıyısına Osmanlı akınlarının arttığı İstanbul’a yakın yerleşimlere sürekli akınlar düzenlendiği görülmektedir. Bunun önüne geçerek Osmanlı güçlerini buradan söküp atmak isteyen Bizans güçlerini, Osman Gazi komutasındaki Türk gücü haber alarak, gizlice 27 Temmuz 1302’de Çobankale’nin etrafından geçerek sahil boyuna inmiş ve Bizans askerinin çıkacağı noktalara pusu kurarak onları bozguna uğratmıştır. Bu dönemde Helenepolis ve Çobankale’de Bizans askeri olduğundan bu süreçte bu iki yerleşimi de pasifize etmesi gerekmektedir. Sonuç olarak kıyıya yayılma imkanı bulamadan Bizans askerleri geldikleri gemilerle geri çekilmeye mecbur bırakılmıştır. Osmanlıların Bizans’a kazandığı ve Bafeus Muharebesi olarak bilinen zafer Osmanlı Beyliği’nin tescili niteliğini de taşımaktadır. Bu zafer de Çobankale’nin önemini ve savaştaki rolünü açıkça göstermiştir.

KAZIYA YÖNELİK TEMİZLİK ÇALIŞMALARI

Çobankale’de gerçekleştirilen çalışmalar hakkında bilgi verenBursa Müze Müdürü Ali Sinan Özbey ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Selçuk Seçkin, “Dünya tarihi açısından bu denli önemli olan Kaleyi tüm unsurlarıyla ortaya çıkarmak için 2017 yılında başladığımız çalışmada ilk yıl olarak ağaç ve bitki temizliği planlanmış olup, sur sisteminin çevresi tamamen ağaç ve bitkilerden temizlenmiş Kaleiçi bölgesinin de önemli bir kısmının temizliği tamamlanmıştır. Çobankale Kazısı yüzey temizliğinde, Bursa Müzesi’nden dönüşümlü olarak Sanat Tarihçi Emirhan Demirci ve Arkeolog İbrahim Arcagök sürekli kazı alanında bulunmuş, alanda bilimsel ekipten Sanat Tarihçi Atakan Öz ve MSGSU, Sanat Tarihi Bölümü öğrencisi Onur Sarıkaya yer almıştır. Ayrıca aynı Üniversiteden öğrencilerimiz Nuray Filiz ve Lara Ulcay’da birer ay çalışmamıza katılmıştır. Çalışmamız İş-Kur’dan temin edilen 5 işçi ile gerçekleştirilmiştir.

SARNIÇ BULUNDU

2017 Yılı temizlik çalışmasında Kalenin öncelikle batı cephesinin temizliği yapılmış daha sonra kuzey cephenin açımına geçilmiştir. Kuzeybatıda gözetleme mekanı ile kuzeydeki çift surlu savunma hattı hiçbir yayında belirtilmeyen ve bu yılki çalışmamız sırasında ortaya çıkan önemli bulgulardır. Kuzey sur hattının hemen gerisinde büyük boyutlu bir sarnıç da ortaya çıkartılmıştır. Doğu cephesi en fazla tahrip olan cephedir. Güney cephesi ve batı cephesi gerek burç sistemi gerekse sur sistemiyle önemli oranda özgün durumunu korumuş olarak günümüze ulaşmıştır. Temizlik sırasında yüzeyde seramikler bulunmuş bunlar 12-13. Yüzyıl Bizans dönemine tarihlenmiştir.

DÜNYA TARİHİ İÇİN ÖNEMLİ BİR YAPI

2018 yılında da Mart ayında başlanılması planlanan kazı çalışmalarında öncelikle alanın temizliğinin tamamlanması planlanmakta daha sonra, alanın uydu koordinatlarına göre karelenerek haritalandırılması, jeoradarla taranarak toprak altı kalıntılarının tespitinin yapılması ve kazı çalışmasına başlanılması planlanmaktadır.

Ülkemiz ve dünya tarihi için önemli bir yapı olan Çobankale’nin kazı çalışmasının tamamlanarak restorasyonunun yapılması, gerek kazı sırasında gerekse sonrasında Yalova ve bölgemizin tarihsel süreçteki rolünü tekrar ortaya koyacaktır” denildi.